Fontana di Trevi, Rim: www.c2.staticflickr.com
Moćna Rimska Imperija je zbog svoje prostransti nametnula problem upravljanja ogromnim prostranstvom; da bi se lakše upravljalo carstvom ono je podeljeno na dva dela- na Istočno i Zapadno Rimsko carstvo. Ova podela će ostaviti trag na Evropu i u kasnijim vekovima igrati veliku ulogu. Na kraju, to će biti podela izmedju dva sveta i civilizacije koje su proistekle jedne iz druge, na latinsku i grčko- vizantijsku.
Poslednji put, podeljena rimska imperija ujedinjena je na krakto pod vladavinom imperatora Teodosija I Velikog koji je porazio uzurpatora prestola, Flavija Evgenija u bici kod reke Frigide ili kod reke Vipave u Sloveniji septembra 394. n.e. , a koju su Rimljani zvali Frigida od reči “ frigidus” što znači hladan. Konačna podela Carstva koje je na kratko ujedinjeno je i odlučilo njegovu sudbinu. Smrt imperatora Teodosija 395. je razjedinila imperiju koja je podeljena ponovo na istok i zapad između njegovih sinova: Flavija Arkadija Avgusta vladara istočnog dela i Flavija Honorija Avgusta vladara zapadnog dela.
Ova podela postaće podela na varvare i Romeje posle pada zapadnog dela Imperija, na pristalice i protivnike arijanske jeresi, zatim, na pristalice i protivnike u borbi za ikone (ikonoborstvo), između urbs aeterna- večnog grada, Rima i “ kraljice gradova” Konstantinopolja, zatim na podelu koja će obeležiti kasnije čitavu istoriju Evrope na rimokatoličanstvo i pravoslavlje usled raskola jedinstvene Hrišćanske crkve 1054. Međutim, odnos istoka i zapada je i dalje snažan sve do X veka, npr. svetorimski car Oton II oženio se romejskom ( vasileja Romajon – kraljevstvo Rimljana ili Vizantija ) princezom Teofanom, a franački kralj Anri I se oženio princezom Anom od Kijeva. Na kraju, za zapad su postojala dva istoka- onaj pravoslavni- Romeja i onaj islamski.
Imperatori, misleći da će zaustaviti propast Imperije odlučili su da napuste stare bogove radi novog, hrišćanskog boga. Da li je to pravi ralog? Možda je ta odluka doneta pod pritiskom i željom da Carstvo opstane, a kako bi opstalo kada su u njemu sve brojniji bili Hrišćani koji su odbijali da brane Imperiju od varvara ,istu onu koja ih je progonila i koju nisu doživljavali kao svoju domovinu jer su se njeni vladari klanjali idolima, statuama i kipovima.
In hoc signo vinces- u ovom ćeš znaku pobediti, prema legendi znak koji se pojavio na nebu i koji je ugledao imperator Konstantin uoči odlučujeće bitke na Milvijskom mostu donosi preokret u politici prema Hrišćanima. 313. objavljen je Milanski edikt. Ovim ediktom ublažene su mere koje su sprovođene prema Hrišćanima koji su doživljavani kao sektaši i kojim je dozvoljeno slobodno ispovedanje vere. Ne može se reći da su Hrišćani od trenutka donošenja milanskog edikta živeli u miru jer su pre toga oni mučeni i ubijani zbog ispovedanja vere u jednog Boga. Bio je potreban vremenski razmak da se Hrišćanstvo proglasi za jedinu državnu religiju, a da se napuste drevni žrtvenici rimskih i drugih paganskih božanstava.
Smrću naslednika imperatora Honorija, Flavija Valentinijana III Avgusta 455. završava se i era stabilnosti zapadnog rimskog carstva. Usledio je turbulentan period gde su smenjivali jedan za drugim carevi koji su bili marionete u rukama vojskovođa. To je vreme kada počinje i seoba naroda koji su pritiskali granicu zapadnog carstva.
Poslednji zapadnorimski imperator je postao mladić koji je da li nekim čudom ili kao predznak poneo ime Romul i podrugljivi naziv Avgustul ( mali Avgust ) umesto Avgust (uzvišeni ). Od osnivača večnog grada Romula kog je zajedno sa bratom Remom odgajila vučica prema legendi do Romula Avgustula poslednjeg njegovog vladara svet je doživeo ogroman preobražaj.
476. Romul Avgustul je zbačen sa prestola od strane germanskog vojskovođe Flavija Odoakara. To je bio poslednji udarac klina u mrtvački sanduk u koje je ležalo svetsko čudo zvano Zapadno rimsko carstvo. Ovim činom završava se epoha starog veka i započinje epoha dugog, srednjeg veka. Ideja o restauraciji Imperije je trajala još vekovima. San o ujedinjenom svetu, istoka i zapada je iznova oživljavan u različitim epohama ,a težili su mu različiti vladari noseći breme i nasleđe drevnih imperatora. Pitam se da li su ljudi bili svesni pada tog kolosa zvanog Rimska Imperija koja je upravljala životima miliona ljudi, vekovima?
Mnogo je uzroka i raloga na pitanje zašto je palo zapadno rimsko carstvo. Jedan od njih je, pisao je, Salvijan koji je sebe nazivao sveštenikom Marselja u svojoj raspravi „ O vladavini božijoj“ u kome on piše da je za propast kriv greh Rimljana. Takođe, navodi i zašto su varvari imali uspehe. Prvo, varvari su imali premoć u konjici, drugo, široki slojevi siromašnog stanovništva carstva prilazili su varvarima klanjajući se od malobrojne grupe bogatih.
Među varvarima oni su živeli u slobodi pod prividom ropstva, a u Rimu je bilo obrnuto.
Dolaskom varvara donose se nove tehnike, pre svega u obradi zlata, šire se ideje, susreću se civilizacije. Iako je kolos pao, varvari su poštovali rimske institucije, a najveći dokaz je taj da Odoakar nije uzeo titulu cara veće je znake carskog dostojanstva poslao caru istočnog dela, Zenonu.
Žak Legof u svom delu „ Srednjovekovna civilizacija zapadne Evrope“ je napisao:„ Srednjovekovni zapad je rođen na ruševinama starog Rima.“ I danas postoji težnja ujedinjenja istoka i zapada koji su silom prilika otrgnuti jedan od drugog.
Berislav Kangrga.
Poslednji put, podeljena rimska imperija ujedinjena je na krakto pod vladavinom imperatora Teodosija I Velikog koji je porazio uzurpatora prestola, Flavija Evgenija u bici kod reke Frigide ili kod reke Vipave u Sloveniji septembra 394. n.e. , a koju su Rimljani zvali Frigida od reči “ frigidus” što znači hladan. Konačna podela Carstva koje je na kratko ujedinjeno je i odlučilo njegovu sudbinu. Smrt imperatora Teodosija 395. je razjedinila imperiju koja je podeljena ponovo na istok i zapad između njegovih sinova: Flavija Arkadija Avgusta vladara istočnog dela i Flavija Honorija Avgusta vladara zapadnog dela.
Ova podela postaće podela na varvare i Romeje posle pada zapadnog dela Imperija, na pristalice i protivnike arijanske jeresi, zatim, na pristalice i protivnike u borbi za ikone (ikonoborstvo), između urbs aeterna- večnog grada, Rima i “ kraljice gradova” Konstantinopolja, zatim na podelu koja će obeležiti kasnije čitavu istoriju Evrope na rimokatoličanstvo i pravoslavlje usled raskola jedinstvene Hrišćanske crkve 1054. Međutim, odnos istoka i zapada je i dalje snažan sve do X veka, npr. svetorimski car Oton II oženio se romejskom ( vasileja Romajon – kraljevstvo Rimljana ili Vizantija ) princezom Teofanom, a franački kralj Anri I se oženio princezom Anom od Kijeva. Na kraju, za zapad su postojala dva istoka- onaj pravoslavni- Romeja i onaj islamski.
Imperatori, misleći da će zaustaviti propast Imperije odlučili su da napuste stare bogove radi novog, hrišćanskog boga. Da li je to pravi ralog? Možda je ta odluka doneta pod pritiskom i željom da Carstvo opstane, a kako bi opstalo kada su u njemu sve brojniji bili Hrišćani koji su odbijali da brane Imperiju od varvara ,istu onu koja ih je progonila i koju nisu doživljavali kao svoju domovinu jer su se njeni vladari klanjali idolima, statuama i kipovima.
In hoc signo vinces- u ovom ćeš znaku pobediti, prema legendi znak koji se pojavio na nebu i koji je ugledao imperator Konstantin uoči odlučujeće bitke na Milvijskom mostu donosi preokret u politici prema Hrišćanima. 313. objavljen je Milanski edikt. Ovim ediktom ublažene su mere koje su sprovođene prema Hrišćanima koji su doživljavani kao sektaši i kojim je dozvoljeno slobodno ispovedanje vere. Ne može se reći da su Hrišćani od trenutka donošenja milanskog edikta živeli u miru jer su pre toga oni mučeni i ubijani zbog ispovedanja vere u jednog Boga. Bio je potreban vremenski razmak da se Hrišćanstvo proglasi za jedinu državnu religiju, a da se napuste drevni žrtvenici rimskih i drugih paganskih božanstava.
Smrću naslednika imperatora Honorija, Flavija Valentinijana III Avgusta 455. završava se i era stabilnosti zapadnog rimskog carstva. Usledio je turbulentan period gde su smenjivali jedan za drugim carevi koji su bili marionete u rukama vojskovođa. To je vreme kada počinje i seoba naroda koji su pritiskali granicu zapadnog carstva.
Poslednji zapadnorimski imperator je postao mladić koji je da li nekim čudom ili kao predznak poneo ime Romul i podrugljivi naziv Avgustul ( mali Avgust ) umesto Avgust (uzvišeni ). Od osnivača večnog grada Romula kog je zajedno sa bratom Remom odgajila vučica prema legendi do Romula Avgustula poslednjeg njegovog vladara svet je doživeo ogroman preobražaj.
476. Romul Avgustul je zbačen sa prestola od strane germanskog vojskovođe Flavija Odoakara. To je bio poslednji udarac klina u mrtvački sanduk u koje je ležalo svetsko čudo zvano Zapadno rimsko carstvo. Ovim činom završava se epoha starog veka i započinje epoha dugog, srednjeg veka. Ideja o restauraciji Imperije je trajala još vekovima. San o ujedinjenom svetu, istoka i zapada je iznova oživljavan u različitim epohama ,a težili su mu različiti vladari noseći breme i nasleđe drevnih imperatora. Pitam se da li su ljudi bili svesni pada tog kolosa zvanog Rimska Imperija koja je upravljala životima miliona ljudi, vekovima?
Mnogo je uzroka i raloga na pitanje zašto je palo zapadno rimsko carstvo. Jedan od njih je, pisao je, Salvijan koji je sebe nazivao sveštenikom Marselja u svojoj raspravi „ O vladavini božijoj“ u kome on piše da je za propast kriv greh Rimljana. Takođe, navodi i zašto su varvari imali uspehe. Prvo, varvari su imali premoć u konjici, drugo, široki slojevi siromašnog stanovništva carstva prilazili su varvarima klanjajući se od malobrojne grupe bogatih.
Među varvarima oni su živeli u slobodi pod prividom ropstva, a u Rimu je bilo obrnuto.
Dolaskom varvara donose se nove tehnike, pre svega u obradi zlata, šire se ideje, susreću se civilizacije. Iako je kolos pao, varvari su poštovali rimske institucije, a najveći dokaz je taj da Odoakar nije uzeo titulu cara veće je znake carskog dostojanstva poslao caru istočnog dela, Zenonu.
Žak Legof u svom delu „ Srednjovekovna civilizacija zapadne Evrope“ je napisao:„ Srednjovekovni zapad je rođen na ruševinama starog Rima.“ I danas postoji težnja ujedinjenja istoka i zapada koji su silom prilika otrgnuti jedan od drugog.
Berislav Kangrga.
